Fisher Etkisi: Yükselen Piyasa Ekonomileri Üzerine Bir Uygulama ; The Fisher Effect: An Application on Emerging Market Economies

Küreselleşme süreci ile birlikte sermayenin önündeki kısıtlar en aza inmiştir. Özellikle gelişmekte olan ülkeler, 1990’lı yıllarda yurtiçine giren sermaye ile yüksek büyüme hızlarına ulaşmıştır. Bu süreçte, döviz kıtlığını yüksek faiz oranları aracılığıyla sermaye çekerek aşmayı plânlayan gelişmekte olan ülkeler, spekülatif sermaye hareketliliğine maruz kalmış ve zaman zaman krizler yaşamıştır. Bu krizler zaman zaman yüksek enflasyon ile kimi zaman yüksek reel faizlerle sonuçlanmıştır. 2000’li yıllara gelindiğinde, geçmişte yaşanan acı tecrübeler de dikkate alınarak özellikle enflasyon hedeflemesi yapan merkez bankalarının uygulayacakları para politikalarının etkinliği açısından faiz oranı ve enflasyon arasındaki ilişkiler çok daha önemli hale gelmiştir. Bu çalışmada yükselen piyasa ekonomileri arasında yer alan Şili, Endonezya, Hindistan, Rusya, Güney Afrika, Türkiye, Brezilya, Çin, Polonya, Malezya, Filipinler, Tayland’ın 2002:Q1-2019:Q2 dönemi nominal faiz oranı ve enflasyon oranı verileriyle Fisher etkisinin geçerliliği araştırılmıştır. Dinamik panel veri metodu ile gerçekleştirilen analizlerde bulgular, söz konusu ülkelerde ilgili değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin varlığını göstermektedir. Bu ilişkinin birebir gerçekleşmediği ancak kısmen geçerli olduğunun tespit edildiği çalışmada, ilgili dönemde para otoriteleri tarafından uygulanacak para politikalarının reel faiz oranı üzerinde kısmen etkin olacağı sonucu elde edilmektedir. ; With the globalization process, the constraints on capital have minimized. Especially, the developing countries reached high growth rates with the capital that entered the country in the 1990s. In this process, developing countries that planned to overcome the scarcity of foreign exchange by drawing capital through high interest rates were exposed to speculative capital mobility and experienced crises from time to time. These crises have sometimes resulted in high inflation and sometimes high real interest rates. In the 2000s, considering the painful experiences in the past, the relations between interest rate and inflation have become more important in terms of the effectiveness of monetary policies to be implemented especially by central banks that inflation targeting. In this study, it is investigated the validity of the Fisher effect by using the nominal interest rate and inflation rate data of Chile, Indonesia, India, Russia, South Africa, Turkey, Brazil, China, Poland, Malaysia, Philippines, Thailand for the period 2002:Q1-2019:Q2, which are among the emerging market economies. The findings in the analysis carried out by the dynamic panel data method show the existence of a long-term relationship between the relevant variables in these countries. In the study, which found that this relationship did not occur one-on-one, but was partially valid, it is obtained that the monetary policies that will be applied by the monetary authorities in the relevant period will be partially effective on the real interest rate.