Sistematik Belâgat İlminin Teşekküllünden Önce Hakikat ve Mecaz Üzerine Dilbilimsel Yaklaşımlar: Bakara Suresi 74. Ayeti.

Linguistic Approaches to Truth and Metaphor Before the Formation of the Systematic Science of Rhetoric: The Example of Verse 74 of Surah Al-Baqarah.

The concepts of ḥaqīqah (literal meaning) and majāz (figurative meaning), which are central to the Arabic science of balagah (rhetoric), play a crucial role in the interpretation and understanding of the Qur'an. These terms have been examined in various disciplines such as language, Islamic jurisprudence (uṣūl al-fiqh), and theology (kalām), and over time, scholars have developed distinct interpretations of these concepts. One of the key debates in early Islamic thought revolves around whether certain Qur'anic verses—those whose apparent meanings defy rational explanation—should be understood literally or figuratively. An important example of this debate is found in Surah al-Baqarah (2/74), where the verse describes "stones that roll down from fear of God." The notion of stones moving due to fear of God raised significant theological and ontological discussions among scholars from the earliest periods of Islam. This article aims to explore the various approaches taken by early Islamic exegetes and theologians concerning Surah al-Baqarah 2/74, examining how this verse has been interpreted both linguistically and theologically. The study will analyze the figurative interpretation of Muʿtazilah theologians such as Jāhiz and Abu ʿAlī alJubbāī, who based their views on theories of nature (tabī‘ah), as well as the literalist approaches of classical exegetes such as Tabarī, Māturīdī, and Bāqillānī. Additionally, the work of linguists like Ibn Jinnī, who utilized the literary technique of metonymy (majaz mursal), and Bāqillānī focus on implied metaphor (isti'ārah makniyyah), will be critically examined to understand how these interpretative strategies reflect broader linguistic theories. By contextualizing these interpretations, this study seeks to shed light on how the perception of ḥaqīqah and majāz evolved in early Arabic rhetoric and how these concepts influenced Qur'anic exegesis. Moreover, the broader implications of these debates for Islamic thought in fields such as theology, law, and the science of language will be analyzed, demonstrating the intricate role of language in shaping Qur'anic interpretation. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Arap dilinde belâgat ilminin temel kavramlarından olan hakikat ve mecaz, Kur’an’ın anlaşılması ve yorumlanmasında büyük bir öneme sahiptir. Özellikle Kur’an’daki bazı ayetlerde yer alan anlatımlar, erken dönem İslam âlimleri arasında ciddi tefsir ve kelam tartışmalarına yol açmıştır. Bu tartışmaların başında hakiki anlamı akıl yoluyla açıklanamayan ifadelerin mecazi olarak mı yoksa hakiki anlamıyla mı anlaşılması gerektiği gelmektedir. Bakara Suresi 74. ayetinde geçen “Taşlardan kimi vardır ki Allah korkusundan yuvarlanır” ifadesi, bu tür tartışmaların önemli örneklerinden biridir. Ayette yer alan "taşların Allah korkusundan dolayı hareket etmesi" ifadesi, erken dönemden itibaren âlimler tarafından çeşitli şekillerde yorumlanmış olup bu yorumlar İslam düşüncesinde mecaz-hakikat ilişkisine dair daha geniş tartışmaların bir parçası olmuştur. Bu makale, Bakara Suresi 74. ayeti bağlamında erken dönem tefsir ve kelam âlimlerinin yaklaşımını ele alarak bu ayetin hem dilsel hem de teolojik anlamda nasıl yorumlandığını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Mu‘tezile kelamcılarından Câhız ve Ebû Ali el-Cübbâî’nin tabiat teorilerine dayalı mecaz anlayışlarından başlayarak Taberî, Mâturîdî ve Bâkıllânî gibi klasik tefsir otoritelerinin hakikat-mecaz ekseninde geliştirdikleri yaklaşımlar analiz edilecektir. Ayrıca İbn Cinnî’nin edebi bir bakış açısıyla ortaya koyduğu mecaz-ı mürsel yöntemi ile Bâkıllânî’nin istiare-i mekniyye tevilini merkeze alan yaklaşımları ele alınacak ve bunların dilin işleyişine nasıl yansıdığı değerlendirilecektir. Söz konusu tartışmalar çerçevesinde Arap dili belâgatının hakikat ve mecaz algısının nasıl şekillendiği, bu iki kavramın Kur’an tefsirindeki yeri ve etkileri derinlemesine incelenecektir. Aynı zamanda bu tartışmaların İslam düşüncesinin çeşitli ilim dallarındaki yansımaları ve dilin tefsir üzerindeki rolü de gözler önüne serilecektir. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Tasavvur: Tekirdag Theology Journal / Tekirdag Ilahiyat Dergisi is the property of Namik Kemal University, Faculty of Theology and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)