Sürgünden Günümüze Kazakistan'daki Ahıska Topluluğunun Sosyo-ekonomik Durumu ve Problemleri Üzerine Bir Araştırma ; A Study on Socio-economic Case and Problems of Ahiskan Community in Kazakhystan Since the Exile Up Today

Dadayeva, Sofiya/Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi ; Ahıska Türkleri, vatansız olarak milli kimliklerini kaybetmeden öz vatanından ayrılıp farklı ülkelerde 74 yıldır yaşam mücadelesi vermektedirler. Ahıska Türkleri sürgün edilmeden önce Kafkasya bölgesinde yaşamaktaydılar. Bölgede Sovyet Rusya’nın egemenliği söz konusu olduğu zamanlarda Ahıska Türkleri, Stalin’in emriyle sürgüne maruz kalmışlardır. Orta Asya’nın steplerine sürgün edilen Ahıska Türkleri Kırgızistan, Özbekistan ve Kazakistan bölgelerine yoğun olarak dağıtılmışlardır. Bu çalışmada temel amacımız Kazakistan’daki Ahıska Türkleri üzerinde göçün sosyo-ekonomik durumunu ve problemlerini incelemektir. Göçün arkasında yatan siyasal, sosyal ve ekonomik nedenler üzerinde durulacaktır. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde Ahıska Türkleri’nin kısa tarihi, Ahıska Türkleri’nin kim olduğu, sürekli göç hayatları, Kazakistan’ın coğrafi durumu ve orada yaşayan Ahıska Türkleri’nin durumu hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde Kazakistan’daki Ahıska Türkleri’nin sosyoekonomik durumlarını ve bunun içinde geçiş dönemlerini: doğum, sünnet, düğün ve ölüm adetleri anlatılmaktadır. Bunun yanında, Kazakistan’daki nüfus sayımı, yerleşim alanları ve ekonomi durumları hakkında bilgi verilmektedir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde ise Ahıska Türkleri’nin göçten bu güne kadar yaşadığı problemler anlatılmaktadır. ; Ahiskan Turks left their homeland without losing their national identity as a stateless people and have been surviving for 74 years in different countries. Ahiskan Turks were living in the Caucasus region before being exiled. At a time when the sovereignty of Soviet Russia was in power in the region, Ahiskan people were subjected to exile by the order of Stalin. The Ahiskan Turks, who were deported to the different regions of Central Asia, were heavily dispersed in Kyrgyzstan, Uzbekistan and Kazakhystan regions. Our main aim in this study is to examine the socio-economic situation and problems of migration on Ahiska Turks in Kazakhystan. The political, social and economic reasons behind migration will also be emphasized. Our work consists of three parts. In the first part of the work, brief history of Ahiska Turks, who are originally Ahiskan Turks, permanent migration lives, geographical situation of Kazakhstan and the situation of Ahiska Turks living there are presented. In the second part of our study, the socio-economic conditions of the Ahıska Turks in Kazakhystan and the transitional periods within it: birth, circumcision, weddings and deaths are explained. In addition, information is provided on the demographic data, residential areas and economic conditions in Kazakhystan. In the third part of our study, the problems arising from the migration of the Ahıskan Turks up to the present day are explained. ; İÇİNDEKİLER ÖZET -- v ABSTRACT -- vi TABLOLAR -- ix ŞEKİL ve RESİMLER -- ix KISALTMALAR -- ixi ÖNSÖZ -- xiii GİRİŞ -- 1 1. BÖLÜM: AHISKA VE AHISKA TÜRKLERİ -- 3 1.1. Tarihçe -- 4 1.2. Ahıska Türkleri -- 5 1.3. Ahıska Türklerinin Devamlı Göç Hayatı -- 7 1.4. Kazakistan ve Kazakistan’daki Ahıska Türkleri -- 9 2. BÖLÜM: KAZAKİSTAN’DA AHISKA TÜRKLERİNİN SOSYAL DURUMU -- 12 2.1. Ahıska Türklerinin Geçiş Dönemleri ve İnanışlar -- 12 2.1.1. Doğum -- 14 2.1.1.1. Doğum Öncesi -- 14 2.1.1.2. Doğum Esnası -- 16 2.1.1.3 Doğum Sonrası -- 16 2.1.2. Sünnet -- 19 2.1.2.1. Sünnet Öncesi -- 20 2.1.2.2. Sünnet Esnası -- 21 2.1.2.3. Sünnet Sonrası: -- 22 2.1.3. Düğün -- 22 2.1.3.1. Düğün Öncesi -- 23 2.1.3.2. Düğün Esnası: -- 27 2.1.3.3. Düğün Sonrası -- 29 2.1.4. Ölüm -- 29 2.1.4.1. Ölüm Öncesi -- 31 2.1.4.2. Ölüm Sonrası -- 33 2.1.5. Özel Günlere Ait Kutlamalar -- 39 2.2. Kazakistan’daki Ahıska Türklerinin Aile Eğitimi ve Örgün Eğitim Durumu -- 40 2.2.1. Örgün Eğitimi ve Dil -- 40 2.2.2. Aile İçi Eğitim -- 44 2.3. Ekonomik Durumları -- 45 3. BÖLÜM: KAZAKİSTAN’DA AHISKA TÜRKLERİNİN SOSYAL STATÜLERİ VE PROBLEMLERİ -- 46 3.1. Kazakistan’da Ahıska Türklerinin Etno-kültür Derneği “Ahıska” -- 46 3.2. Dünya Ahıska Türk Birliği (DATÜB) -- 48 3.3. Kazakistan’daki Ahıska Türkleri Etnodemografik Durumu ve Yerleşim Alanları -- 49 3.4. Ahıska Türklerinin Yaşadığı Problemler -- 56 3.5. Ahıska Türkleri’nin Anavatanlarına Dönüş Sorunları -- 57 3.6. Ahıska Türklerinin Hukuki Durumları -- 60 3.7. Ahıska Türklerinin Anavatanlarına Dönüş Yolları -- 62 SONUÇ -- 65 BİBLİYOGRAFYA -- 68 ÖZGEÇMİŞ -- 76