Imunološki mehanizmi u bolestima gastrointestinalnog trakta ; Immunological mechanisms in gastrointestinal diseases

Imunološki sustav gastrointestinalnog trakta organiziran je u limfno tkivo pridruženo sluznici probavne cijevi-GALT (od engl. gut associated lymphoid tissue). Nedavno je prepoznata i imunološka uloga epitelnih stanica koje luče antimikrobne peptide, produciraju crijevni glikokaliks i imaju predočnu funkciju. Dendritičke stanice (CD 103+ DS) glavne su predočne stanice crijevne imunosti. Potiču imunoregulatorne mehanizme, kojima se prema antigenima hrane i crijevne mikrobiote normalno uspostavlja imunotolerancija. Glavni je mehanizam uspostave imunotolerancije poticanje diferencijacije naivnih limfocita T prema regulatornim limfocitima (T reg). T reg lučenjem antiinflamatornih citokina IL-10 i TGFß (transformirajući čimbenik rasta β), inhibiraju proinflamatornu imunološku kaskadu (Th1, Th2, Th17). U uspostavi imunotolerancije ulogu imaju i sekretorna IgA antitijela koja smanjuju imunogenost antigena, okružuju ih i odvajaju od sluznice, te sprječavaju kontakt s imunološkim stanicama. Pravilna diferencijacija limfocita T ovisi o interakciji stanica nespecifične imunosti i crijevne mikrobiote. U sluznici probavnog sustava nalazi se oko 1013 bakterija, od kojih 85% čine laktobacili i bifidobakterije. Za mnoge je pripadnike crijevne mikrobiote (B. fragilis, F. prauznitsii) pokazano da stimuliraju upravo diferencijaciju T reg. Poremećaj diferencijacije T reg i promjene crijevne mikrobiote smatraju se važnima u razvoju alergijskih reakcija na hranu. Stoga se proučava terapijska uloga probiotika i specifične imunoterapije, s ciljem poticanja imunotolerancije. Kod bolesnika s upalnim bolestima crijeva, nađeno je niz promjena nespecifične i specifične imunosti. Najčešće se spominju polimorfizmi NOD2 (od od engl. Nod-like receptor) i TLR4 (od engl. Toll-like receptor) te dominacija Th17 limfocitnog odgovora. Niz je novosti vezanih uz patogenezu celijakije koja je povezana s Th1 i Th2 obrascima preosjetljivosti na gluten i njegove frakcije. Otkrivena je značajna uloga IL-15 u patogenezi refraktorne celijakije, što otvara ...